नलिनीची मुक्तता आणि परिणाम! 

राजीव गांधी हत्याकांडातील गुन्हेगार नलिनी यांची तुरुंगातून सर्वोच्च न्यायालयाच्या आदेशानुसार सुटका करण्यात आली. मात्र, या प्रकरणातून देशात आता नव्या वादाला सुरुवात झाली आहे. या सुटकेनंतर पंजाब मधून अकाली दलाने काही मुद्दे उचलून वेगवेगळ्या गुन्ह्यात अटकेत असलेल्या शीख कैद्यांचीही सुटका व्हावी, अशी मागणी केली आहे. या तुलनात्मक मागणीवर जर खरोखरच अंमलबजावणी झाली तर देशात राजकीय व्यक्तींच्या हत्याकांडांचे ते उदात्तीकरण ठरेल. माणूस हा परिवर्तनशील असतो. त्यामुळेच, राजीव गांधी यांच्या खुनातील गुन्ह्यात शिक्षा भोगलेल्या नलिनी यांना आता त्या घटनेबद्दल कमालीचे अपराधीपण जाणवते आहे. स्वतःच्या कृत्याबद्दल पश्चातापाची किंवा अपराधीपणाची भावना निर्माण होणे ही एक चांगली बाब आहे. परंतु, गुन्हेगारांनाउ असे मोकळेपण देणे कसे धोक्याचे ठरू शकते हे अकाली दलाने आता पुढे केलेल्या मागणीवरून दिसते.

    राजीव गांधी हत्याकांडातील सहा दोषींपैकी नलिनी श्रीहरन यांची शनिवारी संध्याकाळी तामिळनाडूच्या तुरुंगातून सुटका झाली.तीन दशकांच्या तुरुंगवासातील सर्वात त्रासदायक दिवसांपैकी एक म्हणजे राजीव गांधी यांची कन्या प्रियंका गांधी यांची वेल्लोर तुरुंगात भेट असल्याची प्रतिक्रिया नलिनी हीने व्यक्त केली आहे. मे १९९१ मध्ये राजीव गांधींना मारल्या गेलेल्या स्फोटातील गांधी कुटुंब आणि इतर पीडित कुटुंबांना भेटण्याच्या शक्यतांबद्दल विचारले असता, तिने सांगितले की माझ्याकडे शब्द नाहीत. नलिनी म्हणाली तिला भेटायला संकोच वाटत आहे. त्यांनी (गांधी कुटुंबाने) त्यांचे वडील गमावले, एक प्रिय व्यक्ती आणि मी त्या प्रकरणात गुंतलेली व्यक्ती आहे. ते आताही त्या अपार वेदनातून जात असावेत.

अकाली दल पंजाबचे तत्कालीन मुख्यमंत्री बेअंतसिंग यांच्या हत्या प्रकरणातील दोषी बलवंतसिंग राजोआना यांच्यासह अनेक शीख कैद्यांच्या सुटकेची मागणी केली; आणि देविंदर पाल सिंग भुल्लर, १९९३ च्या दिल्ली बॉम्बस्फोटातील दोषी आहे. बादल म्हणाले की, गृहमंत्रालयाने सर्वोच्च न्यायालयाला ‘प्रतिकूल अहवाल’ दिल्याने राजोआनासह शीख कैद्यांची सुटका ‘अत्यंत त्रासदायक’ आहे. शिखांच्या भावना आधीच दुखावल्या गेल्या आहेत आणि कैद्यांच्या सुटकेत आणखी विलंब झाल्यास अल्पसंख्याक समुदायात चुकीचा संदेश जाईल,’ बादल म्हणाले. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी २०१९ मध्ये गुरू नानक देव यांच्या ५५० व्या जयंतीनिमित्त शीख समुदायाला वचनबद्ध केले होते की जन्मठेपेची शिक्षा भोगत असलेल्या सर्व शीख कैद्यांना शिक्षा माफ व्हावी, आणि भाई राजोआनाची फाशीची शिक्षा जन्मठेपेत बदलली जाईल,’ असे अकाली दलाच्या नेत्याने ठामपणे सांगितले. गृह मंत्रालयाने या वचनबद्धतेचा पाठपुरावा देखील केला होता आणि ज्या राज्यांमध्ये कैद्यांना ठेवण्यात आले होते त्यांना या निर्णयाची माहिती देण्यासाठी पत्र लिहिले होते. मात्र, तीन वर्षे उलटूनही निर्णय लागू झालेला नाही. राजीव गांधी खून खटल्यातील न्यायालयाच्या निकालावर प्रतिक्रिया व्यक्त करताना शिरोमणी गुरुद्वारा प्रबंधक समितीचे अध्यक्ष हरजिंदर सिंग धामी यांनी शीख राजकीय वंशाच्या बाबतीत हीच भूमिका का लागू केले जात नाही, असा सवाल केला.धामी म्हणाले की, शीख समुदाय गेल्या तीन दशकांपासून देशातील वेगवेगळ्या तुरुंगात बंद असलेल्या शीख कैद्यांच्या सुटकेची मागणी करत आहे, परंतु सरकारने कान वळवले आहेत.जर तामिळनाडू सरकार राजीव गांधी हत्या प्रकरणातील दोषींच्या सुटकेची शिफारस करू शकते, तर धामी यांनी विचारले की, विविध राज्यांची सरकारे असे का करू शकत नाहीत? नलिनी यांच्या मुक्ततेनिमित्त पुढे आलेल्या या प्रश्नावर देशाला गंभीर चिंतन करावे लागेल.