तवांग क्षेत्रात भारताच्या लढाऊ विमानांच्या घिरट्या

नवी दिल्ली : सीमेवर घुसखोरीचा प्रयत्न करणार्‍या चीनच्या सैनिकांना पिटाळून लावल्यानंतर आता भारताने आपली वायुशक्ती दाखवण्यास सुरुवात केली आहे. भारतीय हवाई दलाच्या राफेल व सुखोई लढाऊ विमानांनी ईशान्य भारतातील तेजपूर, जोरहाट, चाबुआ, हाशिमारा येथील हवाई तळांवरून उड्डाण करून तवांग येथील सीमाभागामध्ये गुरुवारी युद्धसराव केला असून, तो शुक्रवारीदेखील सुरू होता.

घुसखोरीच्या पार्श्‍वभूमीवर अरुणाचल प्रदेशच्या सीमाभागात भारतीय हवाई दलाच्या विमानांनी केलेला युद्धसराव हा एक प्रकारे चीनला इशारा आहे. या विमानांचा दोन दिवस चालणारा युद्धसराव पूर्वनियोजित आहे, असे संरक्षण मंत्रालयाने म्हटले आहे. मात्र, तरीही या विमानांनी भारत-चीनच्या सीमेपर्यंत उड्डाण करणे हा चीनला सूचक इशारा असल्याचे मानण्यात येत आहे. भारतीय वायुसेनेने कालपासून अरुणाचल प्रदेशासह ईशान्य भारतात दोन दिवसीय सराव सुरू केला. यात राफेल आणि सुखोईसह भारतीय हवाई दलातील सर्वच आघाडीची विमाने सहभागी झाली होती. तवांग सेक्टरमध्ये भारत-चीन यांच्यातील प्रत्यक्ष नियंत्रण रेषेवर (एलएसी) झालेल्या संघर्षानंतर भारताने या सरावाच्या माध्यमातून आपल्या क्षमतेची चाचणी घेतली. दरम्यान हा सराव पूर्वनियोजित असून याचा एलएसीवरील संघर्षाशी संबंध नसल्याचे हवाई दलाने स्पष्ट केले.यासंदर्भात भारतीय हवाई दलाच्या एका अधिकार्‍याने सांगितले की, हा सराव खूप पूर्वीपासून नियोजित होता आणि त्याचा तवांग प्रदेशातील अलीकडील घडामोडींशी काहीही संबंध नाही. हवाई दलाच्या उड्डाण पथकांच्या प्रशिक्षणात सातत्य राखणे हा या सरावाचा उद्देश आहे. सर्व आघाडीच्या लढाऊ विमानांव्यतिरिक्त, विविध सैन्य संसाधनांचा या सरावात समावेश करण्यात आला आहे. कोणत्याही प्रकारच्या आव्हानांना तोंड देण्यासाठी हवाई दलाच्या सज्जतेची चाचणी करणे हा या सरावाचा उद्देश असल्याचे अधिकार्‍यांनी स्पष्ट केले. राफेल आणि सुखोई व्यतिरिक्त, सर्व फ्रंटलाइन लढाऊ विमाने शुक्रवारी देखील त्यांच्या युद्धाभ्यास सुरू ठेवतील. तसे, तवांगमध्ये एलएसीवर चीनी सैनिकांशी झालेल्या चकमकीनंतर हवाई दलाने आपली दक्षता पूर्वीपेक्षा जास्त वाढवली आहे आणि अरुणाचलच्या परिसरात हवाई गस्तही सुरू आहे. लष्कर आणि हवाई दल दोन वर्षांहून अधिक काळ पूर्व लडाखमधील अग्रभागी असलेल्या अरुणाचल प्रदेश आणि सिक्कीम सेक्टरमध्ये एलएसीवर ऑपरेशनल हायपरॅक्टिव्हिटी राखत आहेत. भारतीय सैन्याची ही सतर्कता चिनी सैनिकांचे मनसुबे उधळून लावत आहे. तवांग सेक्टरमध्ये एलएसीजवळ चीनच्या वाढत्या हवाई हालचाली पाहता हवाई दलाने गेल्या आठवड्यात जवळच्या भागात आपली लढाऊ विमाने उतरवली. विशेष बाब म्हणजे ईशान्येतील या महत्त्वाच्या सरावाच्या दिवशी फ्रान्समधून भारतीय हवाई दलात येणारे शेवटचे राफेल विमानही त्यांच्या ताफ्यात सामील झाले. हवाई दलाने ट्विट करून याबाबत माहिती दिली. तब्बल 18 राफेल विमानांचा ताफा अंबाला येथे आहे. त्याच वेळी, हवाई दलाच्या हसीमारा स्थित ईस्टर्न कमांडमध्ये राफेलचा ताफा आहे. फ्रान्समधून आलेले शेवटचे राफेल जेट हसीमारा येथे त्याच्या ताफ्याचा भाग बनले. एप्रिल-मे 2020 पासून, चिनी सैन्य पूर्व लडाखमधील एलएसी आणि जून 2020 मध्ये झालेल्या रक्तरंजित गलवान व्हॅली संघर्षानंतर झालेल्या अडथळ्याच्या बाजूने अतिक्रमण करण्याचा वारंवार प्रयत्न करत आहे. दरम्यान, गेल्या दोन वर्षांपासून चीन एलएसीवर दुहेरी धोरण अवलंबून अरुणाचल प्रदेशात अतिक्रमणाचा अशस्वी प्रयत्न करतो आहे.