खेळभावनेची जागा हिंसाचाराने घेतलीय का ?

इंडोनेशियातील मालंग शहराच्या कंजूरूहान स्टेडियमवर दोन स्थानिक क्लब असलेल्या संघाच्या सामन्यानंतर प्रेक्षकांनी मैदानावर उतरून केलेला हिंसाचार आणि त्यातच पोलिस यंत्रणेने सोडलेल्या अश्रू धुराच्या नळकांड्या फोडल्याने आणखीनच अफरातफरी माजून लोकांची पळापळ झाली. या चेंगराचेंगरीत दिडशेच्यावर मृत्यू झाले आणि तेवढाच आकडा जखमींचाही आहे. खेळ हे जगातील मानव समुहातील शत्रूत्व किंवा वैर मिटवण्यासाठी खेळ हा फार महत्त्वाचा ठरतो. परंतु, क्रिडा इतिहासात अतिशय अतिशय दुर्दैवी आणि तितकीच भीषण घटना म्हणून इंडोनेशियात काल स्थानिक फूटबाल सामन्यानंतर घडलेल्या हिंसाचाराच्या घटनेला म्हणावे लागेल.  वास्तविक, खेळ, खेळाडू आणि प्रेक्षक यांच्यात समन्वयाचे वातावरण खेळभावनेमुळे राखले जाते. खेळभावना ही अशी एक भावना आहे, ज्यामुळे शत्रूत्व अक्षरशः विसरायला होते.मात्र, इंडोनेशियात झालेला हा प्रकार जगातील कोणत्याही खेळात भांडवलदारांचा प्रवेश झाला असून त्यांनी खेळाचे स्वरूप काॅर्पोरेट लूक देऊन लोकांचे भावना बेचिराख करण्याचे धोरण अवलंबले आहे. त्याचा परिणाम या घटनेत असा होतोय! थांबवण्याच्या प्रयत्नात इंडोनेशियन फूटबाॅलपटू सामन्यानंतर पोलिसांनी अश्रुधुराच्या नळकांड्या फोडल्या, त्यामुळे चाहत्यांमध्ये भीतीचे वातावरण निर्माण झाले, बाहेर पडण्यासाठी गोंधळलेल्या धावपळीत किमान १२५ लोकांचा मृत्यू झाला, त्यापैकी बहुतेकांना पायदळी तुडवले किंवा गुदमरले.पूर्व जावाच्या मलंग शहरातील यजमान अरेमा एफसी आणि पर्सेबाया सुराबाया यांच्यात शनिवारी रात्री झालेल्या सामन्यात पोलिसांच्या गर्दी-नियंत्रण उपायांवर लक्ष केंद्रित केले गेले. प्रत्यक्ष जमावावर अश्रुधुराचे नळकांडे मारण्यापूर्वी अधिकाऱ्यांनी त्यांना लाठ्या आणि ढालींनी मारहाण केल्याचे साक्षीदारांनी सांगितले. एखाद्या क्रीडा स्पर्धेतील ही सर्वात घातक आपत्तींपैकी एक होती. राष्ट्राध्यक्ष जोको विडोडो यांनी सुरक्षा प्रक्रियेच्या चौकशीचे आदेश दिले,  आणि फिफा अध्यक्षांनी या मृत्यूला “फुटबॉलमध्ये गुंतलेल्या सर्वांसाठी काळा दिवस आणि समजण्यापलीकडची शोकांतिका” असे संबोधले. देशांतर्गत खेळांवर फिफाचे कोणतेही नियंत्रण नसताना, फुटबॉल स्टेडियममध्ये अश्रुधुराचा वापर न करण्याचा सल्ला दिला आहे.प्रतिस्पर्धी इंडोनेशियन सॉकर चाहत्यांमध्ये भांडणे सामान्य आहेत, इतके की आयोजकाने पर्सेबाया समर्थकांना अरेमाच्या स्टेडियममधून बंदी घातली होती. पण तरीही हिंसाचार सुरू झाला जेव्हा होम टीम 3-2 ने हरली आणि ४० हजार अरेमा चाहत्यांपैकी काही “अरेमानिया” म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या खेळाडूंनी आणि सॉकर अधिकार्‍यांवर बाटल्या आणि इतर वस्तू फेकल्या.साक्षीदारांनी सांगितले की, चाहत्यांनी कंजुरुहान स्टेडियमच्या खेळपट्टीवर पाणी भरले आणि पर्सेबाया विरुद्ध 23 वर्षांच्या अपराजित घरच्या सामन्यांनंतर, हे पराभवाने का संपले याचे कारण अरेमा व्यवस्थापनाने स्पष्ट करावे अशी मागणी केली.स्टेडियमबाहेर पोलिसांची किमान पाच वाहने पाडण्यात आली आणि जाळण्यात आली. दंगल पोलिसांनी स्टेडियमच्या स्टँडसह अश्रुधुराच्या गोळीबाराला प्रत्युत्तर दिले, ज्यामुळे जमावामध्ये घबराट पसरली. मला माझ्या डोळ्यात उष्ण आणि ठेच लागल्यासारखे वाटले, माझे डोके चक्कर आले असताना मला स्पष्टपणे दिसत नव्हते आणि सर्वकाही अंधारमय झाले होते … मी बाहेर पडलो,” तो म्हणाला. जेव्हा तो जागा झाला तेव्हा तो आधीच आपत्कालीन कक्षात होता