अकोले तालुक्यात शेतकर्‍याने घेतले काळ्या गव्हाचे उत्पादन

अकोले ः अकोले तालुक्यातील टाकळी येथे प्रसन्ना धोंगडे या शेतकर्‍यानेकाळ्या गव्हाचे उत्पन्न घेऊन प्रथमच नवीन प्रयोग केला आहे. राज्याच्या विविध भागातील शेतकरीसातत्याने नवनवीन प्रयोग करत असतात.तसेच पारंपरिक पिकांना बगल देत पीक पद्धतीत बदल करीत असतात. असाच एक प्रयोग अहमदनगर जिल्ह्यातील अकोले तालुक्यातील टाकळी येथील शेतकरी प्रसन्ना धोंगडे यांनी काळ्या गव्हाचे उत्पन्न घेतले आहे.

प्रसन्ना धोंगडे यांच्या आईवडिलांना ब्लड प्रेशर व शुगर चा त्रास होत असल्याने त्यांनी काळा गहू शरीरासाठी असल्याचे त्यांनी गुगल वर वाचले. व काळ्या गव्हाचा उत्पन्ना चा प्रयोग करण्याचा निर्णय घेतला. काळा गव्हाचे  बियाणे कोठे मिळतात याचा शोध घेतला.व उत्तरप्रदेश मधील गाझियाबाद येथे राहत असलेल्या आपल्या मित्रमार्फत पंजाबमधून 5 किलो काळ्या गव्हाचे बियाणे रु.550/-मध्ये आणले होते. त्यांनी आपल्या शेतात दोन गुंठ्यांत गव्हाची लागवड केली.त्यामध्ये त्यांना काळ्या गव्हाचे 40 ते 45 किलो उत्पादन मिळाले. सध्या काळ्या गव्हाला किलोमागे 70 रुपये भाव मिळतो. याउत्पन्नांतून 10 किलो गहू घरी खाण्यासाठी ठेवणार असून बाकी गव्हाचे बियाणे म्हणून वापरून शेतीमधून मोठे उत्पन्न  घेण्याचा त्यांनी निर्णय घेतला आहे. काळ्या गव्हामध्ये सामान्य गव्हापेक्षा 60 टक्के जास्त लोह असते. गव्हाचा काळा रंग त्यामध्ये असलेल्या अँथोसायनिन नावाच्या रंगद्रव्यामुळे होतो. या जातीमध्ये अँटिऑक्सिडंट घटक आढळतात जे आरोग्यासाठी फायदेशीर असतात. याची चव सर्व सामान्य गव्हासारखीच असते.काळ्या गव्हाची लागवड प्रामुख्याने मध्य प्रदेश, राजस्थान, हरियाणा, पंजाब, उत्तर प्रदेश या राज्यांमध्ये केली जाते. एका किलोग्रॅम काळ्या गव्हाची किंमत 70 रुपये आहे, जी सामान्य गव्हाच्या तुलनेत चारपट जास्त आहे. तथापि, काळ्या गव्हाचे पौष्टिक फायदे लक्षात घेता ते अजूनही कमी किमतीत उपलब्ध आहे आणि भविष्यात ते अधिक महाग मिळण्याची शक्यता आहे. काळ्या गव्हाचे पीठ 125 ते 130 रुपयांना मिळते. नॅशनल ऍग्री फूड बायोटेक्नॉलॉजी इन्स्टिट्यूट मोहाली येथील शास्त्रज्ञ मोनिका गर्ग यांनी सात वर्षांच्या संशोधनानंतर काळा गहू शोधला. भारतीय कृषी संशोधन परिषदेने याला मारू गहू असे नाव दिले, तर राष्ट्रीय कृषी आणि अन्न जैवतंत्रज्ञान संस्थेने नबी एम.जी. नाव दिले.

काळ्या गव्हाचे पौष्टिक फायदे – काळ्या गव्हामध्ये प्रथिनांचे प्रमाण, आहारातील फायबर, कॅल्शियम, व्हिटॅमिन के, फ्लेव्होनॉइड (टीएफसी) आणि फिनोलिक सामग्री (टीपीसी) अँटिऑक्सिडंट क्रिया पारंपरिक पिवळ्या गव्हापेक्षा जास्त असते. संशोधन असे सूचित करते की काळा गहू हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोग, जळजळ, कर्करोग, मधुमेह आणि लठ्ठपणापासून संरक्षण करतो. काळ्या गव्हातील फायबर घटक कर्करोग, लठ्ठपणा आणि मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी फायदेशीर ठरतात.

अँथोसायनिन आणि रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवते – काळ्या गव्हात अँथोसायनिन असते, जे एक अँटिऑक्सिडेंट आहे जे रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवते. ब्लूबेरी आणि जांभूळ या फळांमध्ये अँथोसायनिनचे प्रमाणही जास्त असते. परंतू ही फळे वर्षभर उपलब्ध नसल्यामुळे, काळा गहू आपल्या दैनंदिन आहारात या पोषक तत्वांचा सहज स्रोत प्रदान करतो.

काळा गहू ही कृषी क्षेत्रात नवी क्रांती ठरू शकते. याचे असंख्य पौष्टिक फायदे आहेत आणि ते सामान्य गव्हासारखे पीक घेतले जाऊ शकतात. शेतकर्‍यांनी या पिकाचे प्रयोग करून वैयक्तिक पातळीवर बियाणे मागवावे. सामान्य गव्हाच्या तुलनेत, काळ्या गव्हाला पेरणीसाठी कमी जागा लागते. योग्य मार्केटिंग आणि जागरुकतेमुळे काळा गहू शेतकर्‍यांसाठी फायदेशीर पीक ठरू शकतो आणि ग्राहकांच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरु शकतो.